Informator turystyczny
Szlaki
Przewodnik
Flora i fauna
Aktualności
Bibliografia
Miejscowości
Miejscowości widmo
Ścieżki przyrodnicze
Ścieżki dydaktyczne
Rezerwaty
Karpaty słowackie
Historia
Beskid Niski
Zaloguj
Licznik odwiedzin
 | Dziś | 296 |
 | Wczoraj | 453 |
 | Razem | 3296594 |
| Mapy Krukara |
| Wpisany przez Lucyna Beata Pściuk | |||
|
Na pierwszym szkoleniu na kursie przewodnickim organizowanym przez Staszka Sieradzkiego i PTTK w Sanoku spotkałam bardzo sympatycznego człowieka, obok niego leżały mapy. Pal licho Kolegę, a zarazem Autora, mapy mnie zainteresowały, więc je porwałam i zaczęłam przeglądać. Zachwyciły mnie, połknęłam bakcyla. Oczywiście, na następne szkolenie Wojtek przywiózł mi komplecik. Od tego czasu zaczęła się moja przygoda z mapami Wojciecha Krukara. Mam je prawie wszystkie, z całego serca polecam wszystkim miłośnikom regionu. Mapa "Bieszczady dla wytrawnego turysty" wydawana przez Ruthenus uchodzi za najlepszą w regionie. Doczekała się kilku wydań, jest to bezwzględnie znakomite wydawnictwo bardzo często kupowane przez turystów. Oprócz jej walorów użytkowych liczy się także to, że jak wszystkie publikacje wydawane przez Ruthenus jest piękna i niezmiernie interesująca pod względem informacyjnym. W tym wątku chciałabym przedstawić wszystkie znane mi mapy Kolegi Przewodnika.
W przepaści szuflady wyciągnęłam stareńką, rozsypująca się mapę "Okolice Komańczy Mapa turystyczno-nazewnicza ze słownikiem etynologicznym nazw terenowych" To jest pierwsza mapa toponomastyczna naszego regionu. Cóż można o niej powiedzieć? Bardzo dokładna, opracowana i kreślona ręczne przez Wojciecha Krukara i Jana Tomkiewicza. Niezmiernie ciekawa część informacyjna. Eech, łezka w oku kręci się. Na mapie mapy podany dokładny rozkład jazdy kolejki leśnej będącej jeszcze we władaniu Ośrodka Transportu Leśnego w Sanoku. Trasa: Cisna, Żubracze, Solinka, Balnica, Maniów, Wola Michowa, Smolnik, Nowy Łupków, Smolnik, Smolnik Wieś, Mików, Duszatyn, Prełuki, Rzepedź, w okresie letnim można było pojechać aż do Wetliny. Przewoźnik jednak nie gwarantował regularności kursowania, gdyż wpływ na nią miał harmonogram prac przy wyrębie drewna.
Niezmiernie interesujący jest "Okolice Komańczy Słownik etynologiczny nazw terenowych". Zawarto w nim na 7 stronach wykaz dawnych nazw terenowych wraz z objaśnieniem. "Okolice Komańczy Mapa turystyczno-nazewnicza ze słownikiem etynologicznym nazw terenowych" Część opisowa: Od Redakcji Historia Ludność Miejscowości Szczyty Rzeki Osobliwości przyrodnicze Rozkład jazdy kolejki leśnej "Okolice Komańczy Słownik etynologiczny nazw terenowych" Spis treści Wprowadzenie Układ haseł Skróty nazw miejscowości Inne skróty Objaśnienia Wykaz literatury Skorowidz nazw terenowych Tytuł: "Okolice Komańczy Mapa turystyczno-nazewnicza ze słownikiem etynologicznym nazw terenowych" Autor: Wojciech Krukar Skala: 1:30 000 Wydanie: I ISBN: brak Wydawca: Rewasz Warszawa 1991 Tytuł: "Okolice Komańczy Słownik entynologiczny nazw terenowych" Autor: Wojciech Krukar Wydanie: I Stron: 16 ISBN: brak Wydawca: Rewasz Warszawa 1991 "Rzeki OSŁAWA - druga pod względem długości rzeka w Bieszczadach (długość 64,8 km, powierzchnia dorzecza 507,4 km kw.). Źródła znajdują się na wysokości 680 m na południowo-wschodnich stokach Matragony. Na odcinku pomiędzy Duszatynem, a Prełukami tworzy piękny przełom, opływając wygiętą ku zachodowi pętlą wzgórze 513 m, zwane dawniej w Duszatynie Łokieć, a obecnie przez turystów Omega. Uchodzi do Sanu między Zagórzem, a Zasławiem. OSŁAWICA - lewy dopływ Osławy (długość 16,4 km, powierzchnia dorzecza 102,8 km kw.). Źródła ma na wysokości ok. 660 m pod Terpiakiem (Terpiakowa lub Łysa Hora. Piękny odcinek znajduje się pomiędzy Dyszową, a Jasieniową, gdzie rzeka tworzy progi i szypoty. Uchodzi do Osławy w Rzepedzi. WISŁOK - największy dopływ Sanu (długość 204,9 km, powierzchnia dorzecza 3528,2 km kw.) Źródła ma na stokach Baby na wysokości 740-770 m, główny wyciek znajduje się podobno pod potężnym bukiem. Z dwóch potoków źródłowych za właściwy uważany jest wschodni. Wisłok przecina wzgórza Beskidu Niskiego malowniczymi przełomami w Wernejówce i pod Beskiem, dalej płynie przez pogórza i uchodzi do Sanu na północ od Przeworska."
Fot. Robert Mosoń Jeziorka Duszatyńskie
"Okolice Rymanowa Zdroju mapa turystyczno-nazewnicza" jedna z pierwszych map toponomastycznych dotyczących naszego regionu. Jest to mapa turystyczno-nazewnicza z opisem krajoznawczym wydana w dwóch arkuszach przedstawiająca część wschodnią Beskidu Niskiego, okolice Rymanowa Zdroju, Iwonicza Zdroju, Dukli i Jaślisk. Została opracowana i kreślona przez Wojciecha Krukara we współpracy z Janem Tomkiewiczem, redakcja tekstu i plany miejscowości: Paweł Luboński. To moja ulubiona mapa Beskidu Niskiego, niegdyś często z nią wędrowałam. Jest bardzo dobra, czytelna, szczegółowa, to mapa dla chaszczaków przygotowana przez znakomitych znawców okolicy. Cięcia warstwicowe co 20 m, poziomnice pogrubione co 100 m, poziomnice przerywane co 10 m. Jedyny problem dla osób nieznających sieci tras jest oznakowanie szlaków, wszystkie są oznakowane kolorem czerwonym, obok szlaku naniesiono symbol koloru. Jest to mapa toponomastyczna więc obok nazw przyjętych przez polskich geografów są nazwy miejscowe. Tak o tym pisano w pierwszym wydaniu mapy.
"Mapa...prócz zwykłej treści topograficznej i turystycznej ukazuje całe bogactwo tradycyjnych nazw terenowych używanych przez miejscową ludność, jakich nie znajdziemy na zwykłych mapach, z których istnienia często nie zdajemy sobie sprawy. Nazw nie tylko wsi, gór i potoków, ale także polan, pól, fragmentów lasów, przysiółków, dróg, dolinek... Zebranie tego materiału wymagało od Autora szeregu lat żmudnej pracy, przygotowania dziesiątków i setek wywiadów z mieszkańcami karpackich wsi. Było to tym trudniejsze, że niemal cała dana ludność regionu rozproszyła się w wyniku przesiedleń i informatorów trzeba było niejednokrotnie znajdować w odległych krańcach Polski, jeśli nie za granicą." Bardzo interesująca jest też część opisowa map, na której przedstawiono: warunki naturalne, historię, ludność, wyznania, kulturę ludową, szczyty i masywy górskie, osobliwości przyrody, miejscowości. Na mapie są plany: Dukli, Iwonicza Zdroju, Jaślisk, Rymanowa, Rymanowa Zdroju. Reasumując: jedna z najlepszych i najbardziej interesujących map Beskidu Niskiego. Tytuł: "Okolice Rymanowa Zdroju mapa turystyczno-nazewnicza" Autor: Wojciech Krukar Skala: 1: 40 000 Wydanie: III poprawione ISBN: 83-86240-46-6 Wydawca: PiTR Kartografia Warszawa 1999 " Szczyty i masywy górskie CERGOWA (716) (CERGOWSKA, WIELKA GÓRA) "Zbliżając się do Dukli gościńcem to odsuniętym od rzeki, to nad samą wodą zawieszonym, to do góry, to na dół w różnym kierunku malowniczo idącym, przywiódł mnie do tzw. Cergowej. Zachwycając oko budziła rozmaite uczucia i myśli. Na tej górze, wśród lasu, znajduje się studzienka i jaskinia skalista sławna pobytem św. Jana z Dukli" - tak wspomina Cergową Bogusz Zygmunt Stęczyński, litert i rysownik, który podążał taktem dukielskim w 1845 r. Cergowa wznosi się na południowy-wschód od Dukli. Spośród otoczenia wyróżnia się wysokością, śmiałym kształtem przypominającym leżącego konia oraz niezwykłą spadzistością północnych stoków. Cergowa ma trzy wierzchołki: wschodni (681), środkowy (683), z którego podobno Niemcy ostrzeliwali wyzwolony już Rymanów, oraz najwyższy (716), z nikłymi resztkami wieży triangulacyjnej. Morfologia Cergowej wynika z jej budowy geologicznej. Masyw tworzą twarde, gruboławicowe piaskowce cergowskie, natomiast jego północne otoczenie to łupkowe warstwy krośnieńsie. Strome stoki północne występują na czole warstw skalnych, podczas, gdy znacznie łagodniejsze południowe pokrywają się z kierunkiem ich upadku. Osobliwością Cergowej są jaskinie pochodzenia tektonicznego - szczeliny między warstwami skalnymi,dochodzące do kilkudziesięciu metrów długości. Skały tworzące góry są w ciągłym, bardzo powolnym ruchu. Powoduje to zmiany rozmiarów starych i powstanie nowych jaskiń. Starzy mieszkańcy Nowej Wsi twierdzą, że Jaskinie W Borsuczych Dziurach znacznie zmniejszyły się w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat. Jaskinia "Pod bukiem koło szkółki" odznacza się podwyższoną temperaturą. Zimą unosi się nad nią grzybek pary. Hibernują w niej nietoperze, w tym szczególnie rzadki podkowiec mały. Z jaskiniami wiążą się liczne podania: o podziemnych korytarzach prowadzących do zamku w Odrzykoniu pod Krosnem, o psie leśniczego, który wszedł do Borsuczych Dziur, a wyszedł po drugiej stronie góry, nad Zawadką Rymanowską, zupełnie pozbawiony sierści. Istnieje też legenda o mieście, które zapadło się pod ziemię. Pozostały po nim jedynie wielkie drzwi, które znajdowały się ponoć dawniej w kościele w Jasionce. Drugą obok jaskiń osobliwością przyrodniczą Cergowej są cisy chronione w rezerwatach "Tysiąclecia" i "Cisy w Nowej Wsi". Młodnik nad Zawadką Rymanowską kryje mały stawek zwany Morskim Okiem. U podnóża północno-zachodniego stoku znajduje się Złota Studnia, źródełko, przy którym ponoć mieszkał bł. Jan z Dukli. Nad ocembrowanym źródłem stoi kaplica z figurą błogosławionego. Wzniosły masyw jest zagrożeniem dla samolotów. Miejscowi wspominają trzy katastrofy. Ostatnia miała miejsce w czasie II wojny światowej, kiedy niemiecki samolot transportowy rozbił się o wschodni szczyt góry. "
Fot. Robert Mosoń Cergowa ze szlaku w okolicach Rymanowa Z
Przede mną bardzo skromnie wydana mapa "Wola Michowa i Dolina Górnej Osławy w Bieszczadach" w skali 1:50 000 - jedna z pierwszych map toponomastycznych regionu. Swoim zasięgiem obejmuje pogranicze Bieszczadów i Beskidu Niskiego. Tak o tym pisze Wojciech Krukar charakteryzując środowisko geograficzne: "Mapa obejmuje dorzecze górnej Osławy - największej po Sanie rzeki polskich Bieszczadów. Jest to pd-zach. fragment tych gór, centrum którego stanowi rozległe obniżenie Woli Michowej. Obniżenie to otoczone jest wysokimi wzniesieniami Wysokiego Działu i pasma granicznego. Na wschodzie zamyka je Przełęcz Prislip (Przysłup)(746 m), która łączy oba pasma.
Najwyższe grzbiety zbudowane są z twardych piaskowców ciśniańskich (z okresu górnej kredy). Wzniesienia układają się w regularne ciągi związane z budową geologiczną: 1. główny grzbiet Wysokiego Działu (Chryszczata-Jaworne-Wołosań-Osina, 2. szczyty wyrastające z w grzbietach bocznych (Maguryczne-Krąglica-Dił-Wierchowina-Feliszówka)i dwa ciągi na pd. od Woli Michowej, 3. Hyrlata-Matragona-Kiczera-Szczyciska-Feszów oraz 4. główny grzbiet pasma granicznego - tzw. Beskid ze szczytami: Marcza Pasika-Wysoki Groń-Gmyszów Wierch-Rydoszowa-Cernin. Obniżenie Woli Michowej tworzą mniej odporne skały (tzw. warstwy krośnieńskie) - cienkoławicowe piaskowce i łupki powstałe w oligocenie." Mapa dwustronna, na jednej znajduje się właściwa mapa, a na drugiej cześć opisowa i reedycja fragmentów mapy "Wola Michowa na austriackiej mapie 1:25 000 (stan z 1895) [przedruk WiG z lat dwudziestych] i "Wola Michowa na austriackiej mapie 1:75 000 powiększone do skali 1:25 000 stan sprzed 1914 r. Na północ od stacji widoczny rynek miasteczka". Część opisowa obejmuje: Środowisko geograficzne Opis miejscowości dorzecza górnej Osławy (obejmuje również miejscowości dziś nieistniejące) Balnica Duszatyn Łupków Nowy Łupków Maniów Osławica Radoszyce Smonik (n.Osławą) Szczerbanówka Wola Michowa Zubeńsko Fragment "Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego " Wola Michowa Bardzo ciekawy artykuł Wojciecha Krukara lektura obowiązkowa http://www.porozumieniekarpackie.pl/116,a,nazwy-terenowe-bieszczadow-zachodnich-i-beskidu-niskiego.htm Tytuł: "Wola Michowa i Dolina Górnej Osławy w Bieszczadach" Redakcja: Piotr Kamiński, nazewnictwo: Wojciech Krukar Skala: 1:50 000 Wydanie: ISBN: 83-86240-08-3 Wydawca: PiTR Kartografia Warszawa 1995 "ZUBEŃSKO (łem.Zubeńsk) Wieś całkowicie wyludniona i zniszczona. Zachował się jedynie cmentarz. * Wieś królewska, założona na prawie wołoskim nad strumieniem spływającym z głównego grzbietu do potoku Smolniczek będącego dopływem Osławy. Przywilej lokacyjny wydał w 1549 r. starosta sanocki Piotr Zborowski na ręce zasadźcy Jaczka, pochodzącego ze Smolnika. Nowy kniaź otrzymał jeden łan gruntu. Teren pod założenie wsi wycięto z wsi Smolnik. Lustracja z 1565 r. przynosi nam informacje o powolnym zasiedleniu tej wsi, leży ona bowiem "przy lesiech wielkich, przetoż dopiero od lat sześci poczęli się tam ludzie nad tem potokiem Subieński rzeczonym sadzić, którzy wymierzyli sobie na ten czas łanów pięć". W 1627 r.uprawiano już we wsi 12 łanów, ale po najeździe Rakoczego liczba ich spadła do trzech. W czasie zaborów wieś włączono do rządowych dóbr kameralnych i sprzedano. Ok. 1830 r. właścicielką wsi była Ludwika Rosowska. Pod koniec XIX w. tutejszy majątek po parcelacji nabyli chłopi W 1921 r. wieś liczyła 59 domów i 355 mieszk. (348 grekokatolików i 7 mojż). Stała tu drewniana grekokatolicka cerkiew filialna pw. św. Mikołaja, zbudowana prawdopodobnie w 1789 r. Stanisław Kryciński."
Fot. Robert Mosoń Smolnik nad Osławą
"Okolice Komańczy i Woli Michowej Pogranicze Beskidu Niskiego i Bieszczadów" to kolejna interesująca mapa turystyczno-nazewnicza z opisem krajoznawczym autorstwa Wojciecha Krukara wydana przez
Fot. Robert Mosoń Chryszczata
"Ustrzyki Górne i okolice Mapa turystyczno-nazewnicza" to mapa bardzo interesująca, naprawdę dobra, czytelna, nie używałam jej w terenie, posiłkuję się nią jednak często w czasie szukania jakiegoś detalu. Przedstawia gniazdo Tarnicy i Halicza, Połoninę Caryńską, Wielką Rawkę, teren należący do Bieszczadzkiego Parku Narodowego.
Polecam ciekawy artykuł Wojciecha Krukara http://www.biblioteka.sanok.pl/www/pdf/przyczynek.pdf
Fot. Robert Mosoń Tarnica
Gmina Rymanów specjalizuje się w wydawaniu bardzo dobrych pod względem merytorycznym wydawnictw promocyjnych. Wśród nich jest "Ocalić od zapomnienia Mapa ścieżek spacerowych i szlaków rowerowych w gminie Rymanów" Publikacja i okolica ze wszech miar godna polecenia. Mapę wykonał Wojciech Krukar więc sami wiecie itd
Fot. Robert Mosoń Przełęcz Szklarska
Pora przedstawić kolejną mapę turystyczno-nazewniczą z opisem krajoznawczym Wojciecha Krukara. Tym razem obejmuje ona środkową część Beskidu Niskiego, od granicy państwowej po Nowy Żmigród i Wróblik Królewski na północy. Jest to dokładna, czytelna mapa toponomastyczna, której głównym walorem są nazwy historyczne, łemkowskie. Oprócz tego uwagę można zwrócić na naniesione szlaki piesze, konne, rowerowe. Proszę pamiętać jednak, że mapa została wydana w 2000 r. i sieć szlaków uległa zmianie. Mapa zawiera maleńki plan Dukli.
Beskid Niski okolice Jaślisk Fot. Tomasz Pudzianowski
Polecamy Przewodniki http://www.grupabieszczady.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=34&Itemid=40
Fot. Robert Mosoń Jasiel
..
|
W części opisowej przedstawiono przebieg szlaków rowerowych, opisano co ciekawsze atrakcje turystyczne, dodano kilka zdjęć. Całość robi dobre wrażenie. Ta mapa najprawdopodobniej ma kilka wydań, często ją otrzymuję w informacji turystycznej w Rymanowie Zdroju jako materiał promocyjny, który potem wkładam obsługiwanym przez nas organizatorom-stałym klientom do teczki imprez wraz z ofertą zawierającą program realizowany w Rymanowie. Muszę przyznać, że rzadko spotyka się tak dobre pod względem merytorycznym materiały promocyjne wydawane przez gminę, Rymanów, moim zdaniem, tu przoduje. Ta mapa jest tego najlepszym dowodem, dokładny opis trasy -przeciętny turysta mając to wydawnictwo w ręku może sam dobrać sobie szlak do swojej kondycji oraz do swoich zainteresowań.
