"Jaworniki"

Strona główna

Informator turystyczny

Szlaki

Przewodnik

Facebook

Aktualności

Bibliografia

Miejscowości widmo

Ścieżki przyrodnicze

Ścieżki dydaktyczne

Rezerwaty

Karpaty słowackie

Historia

Beskid Niski

Zaloguj

Licznik odwiedzin

	Dziś	307
	Wczoraj	628
	Razem	3327856

"Jaworniki"

Wpisany przez Lucyna Beata Pściuk

Hmm, mam mały dylemat. Czy powinnam pisać o ścieżce przyrodniczej "Jaworniki" wytyczonej przez BdPN? Jeżeli tak to w jakim zakresie przestawić jej walory? Prawdę powiedziawszy nie wiem czy postępuję słusznie skrobiąc te słowa. Ta trasa nie jest oznakowana w terenie, jest niedostępna dla turystów, można tam wejść tylko pod ścisłym nadzorem pracowników BdPN prowadzących zajęcia terenowe dla uczestników specjalnych programów przyrodniczych. Nie ma o niej wzmianki w internecie poza kilkoma bardzo ogólnymi zdaniami. Niewiele osób tam było, to mimo wszystko ostoja zwierzyny, wejście tam osób nieumiejących uszanować zasobów przyrody to pewne zagrożenie.

Fot. Marek Kusiak Panorama na Jaworniki z Połoniny Wetlińskiej

Z drugiej strony na tej ścieżce kręcony był jeden z filmów przyrodniczych, bodajże jego autorem był Jacek Szarek. Pamiętam piękną scenę wewnątrz jodły, w dawnej gawrze niedźwiedziej. Ta ponad dwustuletnia jodła nazywana jest czasami bramą do puszczy karpackiej. Okolice są naprawdę piękne, puszcza robi wrażenie ale ... No właśnie ale, pozostałości po jeszcze piękniejszych lasach widziałam poza parkiem. Smile

Fot. Marek Kusiak Buczyna karpacka w paśmie Wysokiego Działu

Poza tym atrakcyjność turystyczna poszczególnych przystanków jest bardzo różna. Ta ścieżka jest przeznaczona dla specyficznego turysty, wyrafinowanego miłośnika przyrody, który będzie w stanie docenić jej walory. Jest to trasa wiodąca terenami leśnymi, wśród starodrzewów, przez zbiorowiska charakterystyczne dla puszczy karpackiej, nie ma tu pięknych panoram, otwartych przestrzeni, które tak bardzo podobają się naszym bieszczadzkim gościom. Można za to spotkać ślady bytowania wielu zwierząt, tropy np. wielkich drapieżników, ślady żerowanie ssaków roślinożernych i ptaków np. "kuźnię" dzięciołów, wypluwki sów, a nawet pozostałości po uczcie wielkich drapieżników.

Fot. Mariusz Strusiewicz Puszczyk uralski

Wypluwka puszczyka uralskiego

Oczywiście, nie ukazał się przewodnik po owej ścieżce. Bo i po co? Na pewno nie należy jej promować, można co najwyżej o niej wspomnieć. W takim zakresie w jakim udostępniają ją Parkowcy. Został wydany "Zeszyt ćwiczeń Ścieżka przyrodnicza "Jaworniki" opracowany przez: Tomasza Winnickiego, Barbarę Ćwikowską, Stanisława Kucharzyka, Ryszarda Prędkiego, Grzegorza Sitko. Jest on rozdawany wraz z innymi pomocami dydaktycznymi wszystkim uczestnikom lekcji. Umożliwia aktywny udział w warsztatach, samodzielne obserwacje i opisy przyrody. Tematy ćwiczeń, a zarazem przystanki: mieszkańcy górskiego potoku, życie w oczku wodnym, ekosystem lasu łęgowego, procesy naturalne na gruntach porolnych, prawa mieszkańców puszczy, ślady bytowania i tropy mieszkańców puszczy karpackiej, rozmowy ze starą jodłą, buczyna karpacka, życie lasu bukowego i życie drzew, życie w martwym drewnie, gleba - siedlisko lasu bukowo-jodłowego, spontaniczna sukcesja czy przebudowa drzewostanu? .

Fot. Marek Kusiak Martwa kłoda

Aby przybliżyć ścieżkę pozwolę sobie zacytować fragment "Zeszytu ćwiczeń "Ścieżka przyrodnicza "Jaworniki" pod redakcją Tomasza Winnickiego.

"Przystanek 11

Gleba - siedlisko lasu bukowo-jodłowego.

Wybudowanie leśnej drogi stokowej spowodowało znaczne obciążenie zbocza, dlatego w strefie źródliskowej, w której teraz znajdujemy część gleby i zwietrzeliny skalnej zaczęła obsuwać się. W efekcie odsłonięty został profil gleby.

Fot. Małgorzata Różowicz

Przypatrzmy się glebie, w profilu której wyróżniamy kilka poziomów:
1. Poziom próchniczo-mineralny A o ciemnoszarej barwie tworzą ziarenka mineralne pochodzące z wietrzenia skał oraz próchnica - bardzo ważny element gleby, gdzie magazynowane są dostępne dla roślin składniki pokarmowe oraz woda. Poziom ten jest najsilniej penetrowany przez systemy korzeniowe roślin. występują tu bakterie, grzyby i liczne organizmy glebowe (edafon), które uczestniczą w przemianie obumarłej substancji organicznej.

2. Poziom brunatnienia B tworzą ziarenka mineralne (kwarc, glinokrzemiany) o charakterystycznej ciemnobrunatnej barwie. To związki żelaza nadają temu poziomowi ten kolor. Poziom jest dość zwięzły i wilgotny.

Poziom glejowy C zbudowany jest z bardzo drobnych ziarenek mineralnych pochodzących z wietrzenia łupków ilastych - skał o małej odporności. Poziom ten jest bardzo zbity. Drobny materiał skalny sprawia, ze gleba słabo przypuszczalna i nieporowata. Poziom posiada charakterystyczną sinordzawą barwę, co świadczy o tym, że związki żelaza ulegają utlenieniu w zetknięciu się z powietrzem. Bez dostępu tlenu poziom ten zachowałby kolor siny. Gleba daje się formować w wałeczki (spróbujmy), jest jednocześnie bardzo wilgotna i plastyczna. Na takim poziomie glebowym woda opadowa zwykle zatrzymuje się (stagnuje).

4. Poziom podłoża skalnego D) (skała macierzysta) w warunkach górskich Bieszczadów tworzy flisz karpacki. Zbudowany on jest z naprzemianlegle występujących warstw piaskowców, zlepieńców i łupków ilastych o różnej miąższości (grubości). W miejscu, gdzie się znajdujemy przeważają warstwy łupków ilastych. Występują również piaskowcowe wkładki z charakterystycznymi białymi polewami kalcytu (jego obecność w skale można wykryć polewając ją roztworem kwasu solnego).
Odporność skał na wietrzenie fizyczne czyli trwałość decyduje o głębokości gleby powstającej ze zwietrzeliny skalnej. Tam, gdzie w podłożu więcej jest kruchych łupków ilastych gleba jest głębsza. Płytka i kamienista gleba tworzy się tam, gdzie w podłożu znajduje się piaskowiec. Każdy prawdziwy gleboznawca sam maluje profil odkrywki glebowej. W zamieszczonym niżej schemacie profilu używając wilgotnego materiału glebowego malujemy kolory odpowiadające poszczególnym profilom. Gleba jaką opisaliśmy stanowi doskonałe siedlisko dla jodły. Pokrywa glebowa niżej położonej części leśnictwa Suche Rzeki (do 900-950 m n.p.m.) to głównie gleby brunatne wyługowane lub oglejone. Jodła dobrze radzi sobie w środowisku ciężkich, wilgotnych i stosunkowo głębokich gleb. Nie wolno więc dopuszczać do tworzenia drug stokowych, gdyż wtedy gleba ulega przesuszeniu i traci naturalne właściwości do gromadzenia wody (zdolności retencyjne)."

Fot. Marek Kusiak

Opracowanie Lucyna Beata Pściuk przewodnik górski, pilot wycieczek nr tel. 502 320 069

Polecam nasze usługi przewodnickie - cena od 250 zł netto, od 350 brutto faktura VAT. Programy wycieczki przygotowuję indywidualnie dla każdej grupy dostosowując je do możliwości finansowych i zainteresowań grupy. Proszę o kontakt telefoniczny Lucyna Beata Pściuk przewodnik górski i turystyczny, pilot wycieczek 502 320 069 Bieszczady i okolice oferują dla grup zorganizowanych multum atrakcji, wśród nich są: wycieczki górskie, wycieczki po ścieżkach dydaktycznych, spacery po górskich dolinach, miejscach cennych przyrodniczo, wycieczki rowerowe, spływy kajakowe i na pontonach, jazda konna pod okiem instruktora, bryczki, wozy traperskie, prelekcje, pokazy filmów przyrodniczych, diaporam, warsztaty przyrodnicze, warsztaty kulturowe, warsztaty fotografii przyrodniczej, wizyty w wielu ciekawych miejscach np. hangary na szybowisku w Bezmiechowej, bacówkach z serami Bacówka Nikosa 504 750 254, zagroda edukacyjna Serowy Raj w Bukowcu, sery można zamówić telefonicznie 697 761 807 zwiedzanie muzeów, galerii, cerkwi i dawnych cerkwi, ruin, "zaliczanie" punktów widokowych, nawiedzanie sanktuariów, izby pamięci prymasa Wyszyńskiego, spacer po udostępnionych turystycznie rezerwatach, rejsy statkiem po Jeziorze Solińskim np. statkiem Bryza nr tel. 721 08 08 08 , żaglowanie po Jeziorze Solińskim spotkania z naukowcami, ludźmi kultury, artystami itd. np. przy ognisku, zakup ziół i przypraw u Adama (Numer telefonu do Adama 723 652 669, towar można zamówić drogą pocztową.) itp. Koszt obiadu to w przypadku grup młodzieżowych jest od 15 zł do 25 zł. W tym roku mamy bardzo rozwiniętą ofertę edukacyjną na którą składają się warsztaty i prelekcje: kulturowe, przyrodnicze, związane ze starymi rzemiosłami, fotografii przyrodniczej itd. Cena od 800 zł/grupa warsztaty przyrodniczo-fotograficzne, od 12 zł/os warsztaty pieczenia chleba i proziaków, robienia masła i smażenie konfitur.

Fot. Jacek Bis Salamandra