Informator turystyczny
Szlaki
Przewodnik
Flora i fauna
Aktualności
Bibliografia
Miejscowości
Miejscowości widmo
Ścieżki przyrodnicze
Ścieżki dydaktyczne
Rezerwaty
Karpaty słowackie
Historia
Beskid Niski
Zaloguj
Licznik odwiedzin
![]() | Dziś | 330 |
![]() | Wczoraj | 628 |
![]() | Razem | 3327879 |
Nadobnica alpejska |
Wpisany przez Radosław Gil | |||
Nadobnica alpejska, najpiękniejszy przedstawiciel chrząszczy ostępów leśnych, jest obok jelonka – Lucanus cervous, apolla – Parnassius apollo, i żeglarka – Papilio podalirius najpopularniejszym owadem rodzimej fauny”. Tak niegdyś pisał Profesor Władysław Strojny w swojej publikacji z 1962 roku. Czy dzisiaj ten cytat niesie ze sobą odzwierciedlenie aktualnego stanu rzeczy? Niestety nie. Ta pełna uroku część naszej fauny ma zapisaną smutną historię, która trwa. Historię, której pozytywne wątki mogą zostać jeszcze dopisane, tylko należy się spieszyć, aby nie zaskoczyło nas jej zakończenie.
Fot. Robert Mosoń
Dorosłe osobniki pojawiają się wraz z nadejście ciepłych, letnich dni. Zazwyczaj jest to początek lipca. Maksimum rójki przypada na drugą połowę lipca i pierwszą połowę sierpnia. Ostatnie nadobnice można obserwować nawet we wrześniu. Żywią się sporadycznie, jeśli już to nektarem kwiatów bądź sakiem wyciekającym z ran drzew. Samice składają jaja w szczelinach kory. Młode larwy początkowo żerują podkorowo a później wgryzają się głębiej. Rozwój trwa 2-3 lata, w przypadku złych warunków okres ten może się przedłużyć. Zatem nadobnica spędza ok. 95% życia w postaci larwalnej. Dorosły osobnik w środowisku naturalnym żyje około 2-3 tygodnie, w warunkach sztucznych do ponad miesiąca. W okresie jesiennym gotowe do tego larwy budują z wiór kolebkę, gdzie na wiosnę przechodzą jeden z najwspanialszych procesów w przyrodzie, czyli przepoczwarczenie się w dorosłego osobnika. W takiej formie będą oczekiwać kolejnego letniego sezonu, gdy wygryzą się na zewnątrz. Omówienie zasięgu występowania nadobnicy alpejskiej w Polsce to nieprzyjemny wątek. Jeszcze sto lat temu gatunek ten był dość powszechny. Stanowiska pokrywały się z naturalnym zasięgiem buka w naszym kraju. Czyli na dobrą sprawę około ¾ Polski. Znane były częste obserwacje tej kózki na Pomorzu, nad Dolnym Śląsku czy w Górach Świętokrzyskich. Dzisiaj to zaledwie pasmo południowe obejmujące Bieszczady i Beskid. Szokujący fakt przedstawia udostępniona mapa. Pokazuje ona naturalny zasięg występowania buka w Polsce. Niespełna wiek temu nadobnica żyła na całym obszarze oznaczonym kolorem bladozielonym, świadczą o tym puste kółeczka symbolizujące historyczne stanowiska. Dzisiaj widuje się ją tylko w miejscach oznaczonych czerwonymi kropkami, natomiast częściowo zamalowane to niepotwierdzone stanowiska od ponad kilkunastu lat. Czy nie szokuje taki obraz? Nadobnica alpejska wycofała się z prawie 98% swego niegdyś zajmowanego siedliska! Z perspektywy gatunku to cmentarny widok. Czynnikiem bezpośrednim ograniczającym występowanie nadobnicy alpejskiej jest gospodarka leśna. Uczciwie należy przyznać, że ta gałąź przemysłu stanowi ważne źródło cennego surowca o szerokim zastosowaniu. To jednak nadeksploatacja bądź niewłaściwe zarządzanie generuje problem, którego efekt negatywnie odczuwają organizmy związane z ekosystemem leśnym, takie jak np. Rosalia alpina. Oprócz zaniku siedliska pojawia się tu jeszcze jeden bardzo groźny czynnik. Wedle danych monitoringowych, nawet 75% osobników lokalnej populacji wybiera składowane drewno bukowe jako siedlisko życia (Witkowski 2007). Składowiska te stanowią pułapkę ekologiczną dla nadobnicy. Rozwijające się na sągach drewna jaja/larwy są wywożone z lasu, a następnie palone w procesie wytwarzania węgla drzewnego lub jako surowiec energetyczny. Taka kolej rzeczy powoduje zniszczenie znacznej puli genowej i ma wysoce niekorzystny wpływ na malejące, zazwyczaj izolowane populacje R. alpina. Należy tu wspomnieć o zwiększeniu siły dryfu genetycznego, jak też chowu wsobnego. Mniejszym, choć istotnym zagrożeniem jest też nielegalne kolekcjonerstwo. Światowa populacja Rosalia alpina jest uznana za gatunek wysokiego ryzyka (VU). W Unii Europejskiej chroniona na mocy Dyrektywy Siedliskowej z dnia 21 maja 1992, ujęta w załączniku II i IV. Gatunek objęty Konwencją Berneńską i wymieniony w czerwonych księgach wielu krajów Europy i Azji. W Polsce nadobnica alpejska została objęta ochroną prawną po raz pierwszy Rozporządzeniem Ministra Leśnictwa z dnia 4 lipca 1952 roku. Aktualnie objęta ochroną ścisłą Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 roku w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt jako gatunek wymagający ochrony czynnej. Wymieniony również w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt i Czerwonej Liście Zwierząt Ginących i Zagrożonych w Polsce o statusie bardzo wysokiego ryzyka (EN).
Fot. Robert Mosoń
Literatura:
Fot. Robert Mosoń Polecamy https://www.facebook.com/nadobnicaalpejska
Kilka słów o Autorze Urodziłem się w roku 1988 we Wrocławiu, gdzie też spędziłem swoje dzieciństwo i aktualnie mieszkam. Po ukończeniu szkoły średniej rozpocząłem studia na wymarzonym kierunku ochrona środowiska na Uniwersytecie Wrocławskim. Fascynacja przyrodą była motywacją do podjęcia dalszego etapu edukacji. Aktualnie jestem na doktoracie na biologii na Wydziale Nauk Biologicznych na Uniwersytecie Wrocławskim. Podejmuję zagadnienia ochrony gatunków zagrożonych w Polsce a zwłaszcza owadów. Najwięcej uwagi poświęcam entomologicznej miłości, jaką jest nadobnica alpejska (Rosalia alpina), z którą to powiązany jest mój doktorant. Profil naukowy:
Fot. Robert Mosoń
Polecamy Beskidzka przyroda http://www.grupabieszczady.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=273&Itemid=339 Bieszczadzka przyroda http://www.grupabieszczady.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=272&Itemid=338
............
..............
............
................
............
|