Zaloguj



Licznik odwiedzin

DziśDziś331
WczorajWczoraj628
RazemRazem3327880
Połonina Caryńska
Wpisany przez Lucyna Beata Pściuk   
Połonina Caryńska http://www.grupabieszczady.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=11&Itemid=9
Fot. Paweł Szymański
jest bez wątpienia jedną z najciekawszych i najbardziej rozpoznawalnych naszych górek. Lubianą przez turystów z racji tego, że z jej szczytu można podziwiać piękne i rozległe panoramy, a jej szata roślinna jest bardzo obfita.
Fot. Grzegorz Tokarz
Wędrując nią późną wiosną i wczesnym latem mam wrażenie, że jestem w pięknym ogrodzie. Można tu obok szlaku spotkać wiele interesujących roślin, w buczynie karpackiej zanurzyć się w zapachu czosnku niedźwiedziego (to teren parku więc wspomnę tylko o tym, że jest bardzo pyszny i zdrowy, przepisy podam obok, w dziale kulinarnym), na połoninach występują rośliny charakterystyczne dla muraw alpejskich: kostrzewa niska, prosienicznik jednogłówkowy, pięciornik złoty, ponoć też występuje czosnek siatkowaty.
W którym miejscu tego nie wiem. Mi najbardziej podobają się kwitnące: dzwonki brzoskwiniolistne, wężymordy górskie, obficie kwitnące fiołki dackie. Późnym latem pojawia się obficie kwitnąca goryczka trojeściowa.
Bardzo interesująca jest ciemiężyca białe (roślina wykorzystywana  przez ludzi od wieków, na Bojkowszczyźnie miała znaczenie magiczne. Ta roślina (wszystkie gatunki ciemiężyc) jest trująca, zawiera alkaloidy: protoweratynę, germarynę i inne substancje. To roślina skrytobójców, zatruwano nią groty strzał. Najprawdopodobniej u nas i na Huculszczyźnie była wykorzystywana do polowań i do łapania ryb. Na ostatnim szkoleniu potwierdził to Botanik, ponoć  nawet i teraz na Ukrainie wlewa się wywar z tej rośliny do wody i ryby same wypływają na powierzchnię (obniża ciśnienie krwi). W miejscach bogatych w azot rośnie szczaw alpejski. Ta bardzo charakterystyczna roślina jest reliktem dawnej gospodarki pasterskiej, występuje tam, gdzie niegdyś było koszarowane bydło, koło dawnych wodopojów, wzdłuż płajów itd. W 1913 r. na Połoninie Caryńskiej wypasano 360 sztuk bydła.
Warto wiedzieć, że na Połoninie Caryńskiej można spotkać ciekawe gatunki zwierząt. Przede wszystkim żmije we wszystkich odmianach barwnych. Mi kilka lat temu na szlaku czerwonym - wejście z Berehów - na przełomie kwietnia i maja przydarzyła się dość stresująca przygoda . Musiałam pilnie zejść z trasy w okolicy carynki zarastającej brzozami i jałowcem. Po kilkunastu metrach usłyszałam syk. Zamarłam. Wlazłam na żmijowisko. Obok mnie było co najmniej kilkadziesiąt gadów. Część wylegiwała się na stosikach kamieni, które sięgały mi po wyżej kolan. Jestem alergiczką uczuloną na jady. Niektóre zaniepokojone żmije podniosły główkę tuż obok mojej nogi. To były bardzo długie chwile. Zaniepokojona grupa wysłała za mną swoich przedstawicieli. Na szczęście ich powstrzymałam. Po dość długim okresie czasu gady uspokoiły się i rozpełzły.
Fot. Marek Kusiak Żmija zygzakowata w odmianie barwnej szarej
Wśród walorów kulturowych najciekawszy jest cmentarz i cerkwisko.
Teren, gdzie stała cerkiew oznaczony jest kamieniami. Obok zarysów świątyni pozostało 11 wyjątkowo ciekawych nagrobków. Większość z nich została zniszczona w czasie budowy drogi w latach 1960-1962. Posłużyły jako tłuczeń. Najpiękniejsze są dziełem Hrycia Buchwaka i posiadają wyjątkową, archaiczną
ornamentykę nawiązującą zarówno do symboliki chrześcijańskiej jak i pogańskiej. Po drugiej stronie drogi wiodącej do Dwernika można odszukać pozostałości karczmy. U nas zawsze cerkwi zawsze towarzyszyło to miejsce będące swoistym centrum życia towarzyskiego i bankiem. Nie wiem czy wiecie ale niegdyś żona za to, że usiłowała wyciągnąć pijanego męża z karczmy była batożona.
Ścieżka przyrodnicza "Połonina Caryńska" oznakowana jest symbolem liścia buka, jedna z jej nitek ma 27 przystanków,  druga 8, a trzecia 10.  Pierwszy przystanek głównej trasy znajduje się w Ustrzykach Górnych, a ostatni w Berehach Górnych. Druga nitka wiedzie ze szczytu na Przełęcz Wyżniańską. Jest pewna niezgodność pomiędzy opisem zawartym w przewodniku, a przebiegiem ścieżki w terenie. Jest to związane ze zmianą trasy kilka lat temu, BdPN ze względów ochronnych skorygował trasę. Trzecia zaś wiedzie z grzbietu Caryńskiej przez Caryńskie do Bereżek.

Trasa
Przystanek 1. Brzeg Wołosatego - olszynka karpacka, kamieniec i potok 9640 m n.p.m.)
przystanek 2. Ślady zagrody i kolejki leśnej (660 m n.p.m.)
Przystanek 3. Olszynka porolna (680 m n.p.m.)
Przystanek 4. Sztuczna świerczyna (690 m n.p.m.)
Przystanek 5. Przejście przez potok (700 m n.p.m.)
Przystanek 6. Buczyna z podszytem leszczyny (710 m n.p.m.)
Przystanek 7. Wcios potoku (760 m n.p.m.)
Przystanek 8. Żyzna buczyna (830 m n.p.m)
Przystanek 9. Zarastająca polana (950 m n.p.m.)
Przystanek 10. Rumowisko skalne i stary las 980 m n.p.m.)
Przystanek 11. Buczyna czosnkowa (1050 m n.p.m.)
Przystanek 12. Górna granica lasu (1060 m n.p.m.)
Fot. Marek Kusiak
Przystanek 13. Różnorodność zbiorowisk połoninowych i ich sezonowa zmienność (1120 m n.p.m.)
Przystanek 14. Panorama ze szczytu i ochrona muraw alpejskich (1230 m n.p.m.)
Przystanek 15. Grehoty (gołoborza) (1220 m n.p.m.)
Przystanek 16. Wpływ ukształtowania i geologii stoku na zróżnicowanie zbiorowisk połoninowych (1240 m n.p.m.)

Przystanek 17. Ostaniec na grzbiecie połoniny (1270 m n.p.m.)

Przystanek 18. Panorama ze szczytu Połoniny Caryńskiej, zróżnicowanie roślinności naskalnej (1270 m n.p.m.)

Przystanek 19. Ziołorośle ze szczawiem alpejskim i źródełko (1210 m n.p.m.)
Przystanek 20. Ochrona zbiorowisk nieleśnych w Bieszczadzkim Parku Narodowym (1040 m n.p.m.)
Przystanek 21. Źródlisko (960 m n.p.m.)
Przystanek 22. Jałowczysko zarastające polanę (910 m n.p.m.)
Przystanek 23. Bogactwo gatunków na zarastającej polanie (830 m n.p.m.)
Przystanek 24. Porównanie trzech buczyn (820 m n.p.m.)
Przystanek 25. Potok (790 m n.p.m.)
Przystanek 26. Buczyna typowa - motyle żyjące w buczynach (770 m n.p.m.)
Przystanek 27. Wieś Berehy Górne i cmentarz (760 m n.p.m.)
Fot. Paweł Szymański

 

Druga nitka ścieżki
Przystanek 17 A. Regeneracja zbiorowisk połoninowych na dawnym szlaku i sztandarowe formy świerka (1210 m n.p.m.)
Przystanek 18 A. Górna granica lasu (1140 m n.p.m.)
Przystanek 19 A. Buczyna kwaśna na stromym zboczu (1100 m n.p.m.)
Przystanek 20 A. Zarastające borówczysko (1010 m n.p.m.)
Przystanek 21 A. Torfowisko niskie (950 m n.p.m.)
Przystanek 22 A. Psiara na suchym zboczu (900 m n.p.m.)
Przystanek 23 A. Ślady dawnej wsi (870 m n.p.m.)
Przystanek 24 A. Odsłonięcie - budowa fliszu karpackiego (860 m n.p.m.)
Fot. Andrzej Banach Na stokach Połoniny Caryńskiej
Bieszczadzki Park Narodowy wydał przewodnik po ścieżce, to  kopalnia wiedzy o przyrodzie tejże okolicy. Bardzo często korzystam z tej ściągi. Jest nie tylko interesujący ale też w przystępny sposób napisany, każde zagadnienie jest dokładnie przedstawione. Z tej książeczki wybrałam fragment opisujący buczynę krywulcową (krzywulcową). Z mojego doświadczenia zawodowego wynika iż wiele osób jest zaciekawionych dlaczego w tym miejscu las aż tak specyficznie wygląda.

"Ścieżka przyrodnicza "Połonina Caryńska" Stanisław Kucharzyk, Ryszard Prędki str. 58

"Przystanek 18 A. Górna granica lasu (1140 m n.p.m.)
Buki w strefie górnej granicy lasu mają zupełnie inny pokrój niż w niższych partiach regla dolnego. Ostre warunki klimatyczne powodują osłabienie przyrostu drzew, przy czym jest to szczególnie wyraźne w przypadku przyrostu wysokości. W efekcie nawet dość stare i grube buki osiągają maksymalną wysokość kilku metrów. Korony drzew są często nieregularne. Na stromych zboczach pnie buków są wygięte u podstawy. Dzieje się tak na skutek spełzywania pokrywy glebowej i stałego podrywania systemu korzeniowego. Duże znaczenie ma też napór śniegu, który gromadzi się na skraju drzewostanu. Buki na tych wysokościach wykazują również inny sposób rozmnażanie od drzew z niższych położeń. Rozmnażanie za pomocą nasion (generatywne) jest zastąpione przez rozmnażanie się polegające na ukorzenianiu się gałęzi z koron powalonych drzew, bądź też najniżej osadzonych gałęzi drzew stojących. Natomiast pojedyncze młode buki pojawiające się ponad górną granicą lasu pochodzą z nasion, przyniesionych na połoninę przez gryzonie., które gromadzą swe zapasy w dość płytkich norach.
Wszystkie te czynniki powodują, iż drzewostan w strefie górnej granicy lasu w skrajnych przypadkach przedstawia plątaninę niezbyt wysokich drzewek o zdeformowanych pniach. W lukach pomiędzy zwartymi grupami buków częste są zioła o znacznych wymaganiach świetlnych, takie jak: wietlica alpejska, szczaw górski (ryc. 37), starzec gajowy (ryc. 15). Od tych właśnie roślin ten podzespół buczyny nosi miano buczyny karpackiej ziołoroślowej. Szerokość pasa buczyny ziołoroślowej zależy od wysokości, do której sięga las. W przypadku, gdy górna granica lasu położona jest nisko, tak jak w tym miejscu, szerokość pasa wynosi około 30 metrów. Na Wielkiej Rawce, gdzie buczyna sięga ponad 1250 m n.p.m. podzespół krzywulcowy i zbliżone do niego zbiorowiska zajmują strefę o szerokości kilkuset metrów."

Fot. Ewa Dudzińska-Szybowska Buczyna krywulcowa


O Berehach G. tu tu http://www.grupabieszczady.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=52%3Aberehy-gorne&catid=4%3Amiejscowoci-nieistniejce&Itemid=53

O ścieżce Berehy G. tu http://www.grupabieszczady.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=36&Itemid=45


 

Trzecia nitka ścieżki wiedzie z grzbietu Połoniny Caryńskiej przez Caryńskie do Bereżek. Są to przystanki 15B-24B. Ta trasa nie jest opisane w w/w przewodniku, więc posłużę się jakże ciekawą publikacją typu 2 w 1 "Bieszczadzki Park Narodowy ". Składają się nań informator przyrodniczo-turystyczny i mapa przyrodniczo-turystyczna z informatorem praca zbiorowa. Moim zdaniem są to wyjątkowo interesujące materiały promocyjne.

 

"15 B - Buczyna ziołoroślowa, z krzywulcowymi formami buka, tworzy w Bieszczadach górną granicę lasu. W tej strefie buki przybierają formę rozłożystych, powyginanych krzewów. W lukach pomiędzy nimi dojrzeć można piękne, okazałe gatunki ziołoroślowe - modrzyka górskiego i miłosnę górską

16 B Na płytkiej, kamienistej glebie wykształcił się płat buczyny kwaśnej. Ponieważ w czasie przepędzania tędy bydła  na połoninę gałęzie były przygryzane i obłamywane, drzewa przyjęły wielopniowe, rozgałęzione formy.

17 B Po zaprzestaniu wypasu wołów i owiec na połoninie, polana zaczęła zarastać borówkami - czarną i brusznicą oraz krzewami jałowca.

18 B Śladami po dawnej wsi Caryńskie są zarośnięte resztki podmurówek domostw, stare studnie oraz okazałe wiązy górskie, jawory, jesiony, lipy i świerki. Wiosną zakwitają zdziczałe drzewa owocowe. W dolnej części wsi (zachodniej) zachowały się resztki cmentarza, ruiny murowanej kaplicy oraz przydrożny krzyż.
19 B Łąki i pastwiska bieszczadzkie mają swoją historię. Wilgotniejsze dno doliny zajmowały niegdyś łąki kośne, a jej zbocza Bojkowie wykorzystywali na pola orne. Najwyższe partie stanowiły pastwiska. Po wojnie wypasali tu owce górale tatrzańscy. Obecnie tereny te częściowo zarosły olchą i brzozą. Po kilku wiekach użytkowania znowu wraca tu las.
Caryńskie http://www.grupabieszczady.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=205&Itemid=212

Fot. Ewa Dudzińska-Szybowska  Caryńskie z Połoniny Caryńskiej

 


20 B Dno lasu pokryte jest zielonym dywanem dominującej w runie turzycy orzęsionej. Jednolita struktura wiekowa jest efektem mroźnej zimy na przełomie 1928/29, która spowodowała zamieranie starodrzewia. Jego skutkiem było naturalne odnowienie lasu, który ma dzisiaj kilkadziesiąt lat.
21 B Klon jawor jest trzecim pod względem liczebności gatunkiem drzewa w bieszczadzkich lasach. Na ternie Parku zajmuje czwarte miejsce po buku, świerku i olszy. Spotykany jest do wysokości 1270 m n.p.m. Dawniej sadzony był też wzdłuż dróg oraz przy siedzibach ludzkich.
22 B Otoczenie potoku Suchego wyróżnia się obfitszym wzrostem typowych dla buczyny gatunków roślin. Uwagę zwracają łany miesięcznicy trwałej, kwitnącej na różowo i żółte kwiaty wschodniokarpackiej sałatnicy leśnej.
23 B Dawne grunty porolne porastają lasy olchowe i zarośla obfitujące w leszczynę. Jesienią orzechy laskowe mają wielu amatorów wśród ptaków i ssaków np. orzechówek, wiewiórek, gryzoni i owadów. Mały okrągły otwór w łupinie to ślad żerowania ryjkowca orzechowca.
24 B Dawna wieś Bereżki powstała w II połowie XVI w. Wiosną 1946 r. mieszkańców wysiedlono do ZSRR. Wschodnim zboczem potoku Wołosaty przebiegała niegdyś trasa kolejki wąskotorowej, która wcinała się również w głąb potoku Bystry.

 

Fot. Andrzej Banach Przysłup Caryński

 

Opracowanie Lucyna Beata Pściuk przewodnik górski, pilot wycieczek 502 320 069

Polecam nasze usługi przewodnickie - cena  od 250 zł netto, od 350 brutto  faktura VAT. Programy wycieczki przygotowuję indywidualnie dla każdej grupy dostosowując je do możliwości finansowych i zainteresowań grupy. Proszę o kontakt telefoniczny Lucyna Beata Pściuk przewodnik górski i turystyczny, pilot wycieczek 502 320 069 Bieszczady i okolice oferują dla grup zorganizowanych multum atrakcji, wśród nich są: wycieczki górskie, wycieczki po ścieżkach dydaktycznych, spacery po górskich dolinach, miejscach cennych przyrodniczo, wycieczki rowerowe, spływy kajakowe  i na pontonach, jazda konna pod okiem instruktora, bryczki, wozy traperskie, prelekcje, pokazy filmów przyrodniczych, diaporam,  warsztaty przyrodnicze, warsztaty kulturowe, warsztaty fotografii przyrodniczej, pokazy ptaków drapieżnych, wizyty w wielu ciekawych miejscach np. hangary na szybowisku w Bezmiechowej, bacówkach z serami Bacówka Nikosa 504 750 254, zwiedzanie muzeów,  galerii, cerkwi i dawnych cerkwi,  ruin, "zaliczanie" punktów widokowych, nawiedzanie sanktuariów, izby pamięci prymasa Wyszyńskiego, spacer po udostępnionych turystycznie rezerwatach, rejsy statkiem  po Jeziorze Solińskim, żaglowanie po Jeziorze Solińskim spotkania z naukowcami, ludźmi kultury, artystami itd. np. przy ognisku, zakup ziół i przypraw u Adama (Numer telefonu do Adama 723 652 669, towar można zamówić drogą pocztową.) itp. Koszt obiadu to w przypadku grup młodzieżowych jest od 15 zł do 25 zł. W tym roku mamy bardzo rozwiniętą ofertę edukacyjną na którą składają się warsztaty i prelekcje: kulturowe, przyrodnicze, związane ze starymi rzemiosłami, fotografii przyrodniczej itd. Cena od 800 zł/grupa warsztaty przyrodniczo-fotograficzne, od 12 zł/os warsztaty pieczenia chleba i proziaków, robienia masła i smażenie konfitur.

 

 

« poprzednia